به مناسبت کریسمس

شاید هیچ چیز به اندازه درخت کاج بزرگی که هر ساله اوایل ماه دسامبر در میدان سن پیترو واتیکان قرار داده می شود و تزیین فوق العاده زیبای آن که چشم هزاران هزار توریستی را که برای دیدار از یکی از مهم ترین مراکز گردشگری دنیا به این مکان رهسپار می شوند، به سوی خود خیره می کند، حال و هوای کریسمس و سال نو مسیحی را در رم زنده نکند. فرا رسیدن کریسمس در شهر جاودانه با این درخت کاج معروف که سمبل جشن های مسیحیان برای عید و سال نو میلادی به شمار می رود، به شکلی متفاوت احساس می شود. درخت سمبل زندگی در تمامی فرهنگ هاست. این رسم به خصوص در میان مللی که از نظر سنتی به نیروی طبیعت متصل و وابسته هستند، بسیار رایج است. در فرهنگ بسیاری از کشورها درخت به ابزاری برای جشن گرفتن روشنایی در روز اول زمستان که بلندترین شب سال است، تبدیل می شود که نشانه امیدواری برای تولد دوباره در دوره یی تاریک است.
گوی های رنگی امروزی که روی شاخه های کاج آویزان می شوند، میوه ها و شیرینی های گذشته هستند که در واقع نشانگر تولد زندگی در بهار بعد از زمستان هستند که از طریق کاج، درختی که هرگز نمی میرد، به معرض نمایش گذاشته می شوند. این شکوه و زیبایی شب کریسمس به اوج می رسد؛ شبی که طبق سنتی دیرینه، کنسرت موسیقی بزرگی در میدان سن پیترو برگزار می شود و صبح روز بعد که مصادف با تولد عیسی مسیح است، مراسم دعای مذهبی در کلیسای واتیکان با حضور پاپ رهبر کاتولیک های جهان طبق آیین و سنن دیرینه مسیحیان برگزار خواهد شد. ناهار ظهر روز کریسمس که در آن تمامی اعضای خانواده گرد هم جمع می شوند، تبلور و تجلی شکوه همه آیین هایی است که از روزها قبل همه با اشتیاق فراوان به استقبال آن شتافته اند. ناهاری که ساعت ها به طول می انجامد و با صرف غذا با میوه و شیرینی و کیک های مخصوص کریسمس همراه می شود.
مراسمی که در نهایت سادگی و روزمرگی به نظر می رسد و برگزار می شود اما در بطن خود اعتقادات مذهبی مردم را گنجانده است. ولی آنچه کریسمس رم را به عنوان مقر کلیسای کاتولیک که در قلب واتیکان و پایتخت ایتالیا قرار گرفته از دیگر شهرهای دنیا که همگی با آیین های تقریباً مشابه به استقبال مراسم جشن سال نو می شتابند، متفاوت می کند، بازارهای کوچکی هستند که قدمت دیرینه دارند و در کوچه پس کوچه های تاریخی رم به خصوص میدان ناوونا این شهر که یکی از قدیمی ترین میادین این شهر است و دو چشمه معروف در آن قرار گرفته اند برپا می شوند. این سنتی است که از صدها سال پیش تا به امروز هر ساله تکرار می شود. سنتی که کودکان و البته بزرگسالان را که یاد دوران گذشته خود می افتند، به وجد می آورد. سنتی که برای همه حکم نوعی مراسم مقدس را داراست که احترام و اجرای دقیق آن به یک وظیفه دینی شباهت پیدا می کند.
میدان ناوونا که در روزهای دیگر سال محل عرضه تابلوهای نقاشی یا آثار دیگر هنرمندان خیابانی به توریست هایی است که در سطح شهر پرسه می زنند، در طول چند روز فاصله زمانی عید کریسمس و ششم ژانویه پذیرای بازارهایی است که انواع و اقسام عروسک ها و هدایا و نورهای رنگارنگی که در رابطه با اعیاد مذهبی سال نو ساخته و تهیه شده اند را به مشتریان ارائه می دهند. اگرچه کنسرت های کوچکی که همگی با مضمون مذهبی در میادین مختلف شهر و خیابان های اصلی رم برگزار می شوند، نیز جلوه خاصی به شهر می دهند. شاید در هیچ جای دنیا به اندازه پایتخت ایتالیا مراسم کریسمس و سال نو میلادی تحت تاثیر جشن ها و آیین ها و سنن مذهبی نباشد.
که البته دلیل اصلی این امر را هم باید در قرار گرفتن واتیکان در مرکز این شهر جست وجو کرد که تمامی زائران مسیحی را به ایتالیا می کشاند. در کنار وجه مذهبی کریسمس، خریدها و ریخت و پاش های گوناگون در آستانه سال نو و عید مسیحیان، به روزهای آخر ماه دسامبر معنای دیگری بخشیده اند. خریدهایی که بیشتر در جهت حفظ یک سنت دیرینه که رد و بدل کردن هدایا در شب کریسمس است، انجام می شوند؛ سنتی که در هر حال و در همه شرایط باید حفظ شود. حتی در سالیان اخیر که تورم و افزایش قیمت ها قدرت خرید مردم را در شب کریسمس به حدی قابل توجه کاهش داده که دیگر از آن ولخرجی های آخر سال خبری نیست. و البته شاید جذاب ترین بخش تعطیلات زمستانی، سفرهایی هستند که اغلب موارد به منظور بازگشت به خانه برای جشن شب کریسمس در کنار دیگر اعضای خانواده انجام شود.
طبق یک سنت قدیمی شب کریسمس را باید در کنار خانواده سپری کرد و برعکس شب سال نو که همه برای جشن و پایکوبی تا صبح به خیابان ها می ریزند، به دوستان و آشنایان اختصاص پیدا می کند. حتی بیشتر کسانی که تعطیلات دوهفته یی را در مناطق دیگر گذرانده اند سعی می کنند جشن های شب سال نو را در هر کجا که هستند به بهترین نحو ممکن برگزار کنند. در فضایی که هنوز چراغانی خیابان ها که پیش از عید کریسمس انجام شده، چهره شهر را زیباتر از هر زمان دیگری کرده است. کنسرت های گوناگون، رقص های خیابانی، میهمانی های فراوان تا صبح روز اول ژانویه ادامه پیدا می کنند تا اولین روز اولین ماه سال را از بقیه آن متمایز کنند. پنج روز بعد از جشن های شب سال نو تعطیلات زمستانی به پایان می رسند در حالی که شاید تب این روزهای پرالتهاب هنوز به آخر خط نرسیده باشد.